1250-1399 M.X ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ . Ο ΡΑΒΙΝΟΣ ΡΑΜΠΑΝ.

ΡΑΜΠΑΝ

0 ραβίνος Μωυσής μπεν Νάχμαν, γνωστός με το εβραϊκό του ακρωνύμιο ΡΑΜΠΑΝ, ή, απλώς, Ναχμανίδης, ανακάλυψε έκπληκτος ότι είχαν απομείνει μόνο 2.000 κάτοικοι στην Ιερουσαλήμ, μόλις 300 χριστιανοί και μόνο δύο Εβραίοι αδελφοί, που ήταν βαφείς, όπως οι Εβραίοι την εποχή των Σταυροφοριών. Όσο πιο θλιβερή φαινόταν η Ιερουσαλήμ στους Εβραίους, τόσο πιο ιερή γινόταν, πιο ποιητική: «Οτιδήποτε είναι πιο ιερό», σκέφτηκε ο Ραμπάν, «είναι πιο κατεστραμμένο».

0   Ραμπάν ήταν ένας από τους πιο ενδιαφέροντες διανοουμένους της εποχής του, γιατρός, φιλόσοφος, μυστικιστής και λόγιος, βαθύς γνώστης της Τορά. Το 1263 είχε υπερασπιστεί τους Εβραίους της Βαρκελώνης τόσο αποτελεσματικά από τις κατηγορίες βλασφημίας από την πλευρά των δομινικανών, που ο βασιλιάς Ιάκωβος της Αραγονίας είχε παρατηρήσει: «Ποτέ δεν έχω δει άνθρωπο να υπερασπίζεται τόσο καλά το άδικο», και έδωσε στον Ραμπάν 300 χρυσά νομίσματα. Στη συνέχεια όμως οι δομινικανοί προσπάθησαν να πετύχουν την εκτέλεση του Ραμπάν. Εν είδη συμβιβασμού, ο έβδομηντάχρονο εξορίστηκε - και ξεκίνησε το προσκύνημά του.

Πίστευε ότι οι Εβραίοι δεν θα έπρεπε απλώς να θρηνούν την Ιερουσαλήμ αλλά να επιστρέφουν, να εγκατασταθούν εκεί και να την ξαναχτίσουν πριν από την έλευση του Μεσσία - μια άποψη που θα μπορούσαμε να- αποκαλέσουμε θρησκευτικό σιωνισμό. Μόνο η Ιερουσαλήμ μπορούσε να απαλύνει τη νοσταλγία του:

Εγκατέλειψα την οικογένειά μου, άφησα το σπίτι μου, τους γιους μου και τα κόρες μου. Άφησα την ψυχή μου με τα γλυκά και αγαπητά παιδιά που μεγάλωσα στα γόνατά μου. Αλλά η απώλεια όλων των άλλων αποζημιώνεται με τη χαρά μιας μέρας στις αυλές σου, ω Ιερουσαλήμ!

 'Έκλαψα πικρά αλλά βρήκα χαρά στα δάκρυά μου.

Ο Ραμπάν επίταξε «ένα μισοκατεστραμμένο σπίτι χτισμένο με μαρμάρινες κολόνες κι έναν ωραίο τρούλο.  Το πήραμε για να το μετατρέψουμε σι οίκο προσευχής επειδή η πόλη είναι κατεστραμμένη, και όποιος θέλει να οικειοποιηθεί ένα ερείπιο το κάνει». 

Βρήκε επίσης τους κυλίνδρους του Τορά που οι παλιότεροι είχαν κρύψει από τους Μογγόλους, λίγο μετά τον θάνατό του όμως οι επιδρομείς επέστρεψαν.

Αυτή τη φορά όμως υπήρχε μια διαφορά: μερικοί απ’ αυτούς ήταν χριστιανοί. Τον Οκτώβριο του 1299, ο χριστιανός βασιλιάς της Αρμενίας Χεθούμ Β' μπήκε στην Ιερουσαλήμ με 10.000 Μογγόλους. Η πόλη συγκλονίστηκε από άλλη μία βάρβαρη λεηλασία και οι λιγοστοί χριστιανοί «κρύφτηκαν σε σπηλιές από την τρομάρα». Ο Μογγόλος Ιλ-Χαν είχε ασπαστεί πρόσφατα το ισλάμ, ωστόσο οι Μογγόλοι δεν ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για την Ιερουσαλήμ, γιατί την άφησαν στον Χεθούμ, που έσωσε τους χριστιανούς, έκανε «γιορτές στον Πανάγιο Τάφο» και διέταξε την επισκευή της αρμενικής εκκλησίας των Αγίων Ιακώβων αλλά και του Τάφου της Παναγίας - και ύστερα, μόλις δύο εβδομάδες αργότερα, γύρισε πίσω για να δει

τον Μογγόλο αφέντη του στη Δαμασκό. 

Ωστόσο, η σύγκρουση ανάμεσα στους Μαμελούκους και τους Μογγόλους, που είχε διαρκέσει έναν αιώνα, είχε λήξει, και η μαγνητική ιερότητα της Ιερουσαλήμ προσείλκυσε άλλη μα φορά τους πιστούς. Στο Κάιρο, ανέβηκε στον θρόνο ένας νέος ηγεμόνας που σεβόταν την Ιερουσαλήμ - ανάμεσα σε άλλους τίτλους είχε πάρει και αυτόν του «Σουλτάνου αλ-Κουντς». Ο Νάσιρ Μουχάμαντ ήθελε να είναι γνωστός ως «Ο Αετός», ο λαός του όμως τον αποκαλούσε «Ο Εξαίσιος» -και, όπως γράφει ο κυριότερος ιστορικός της περιόδου αυτής, «ήταν ίσως ο σπουδαιότερος Μαμελούκους σουλτάνος» αλλά και «ο πιο μοχθηρός».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΣΑΙΜΟΝ ΣΙΜΠΑΓΚ ΜΟΝΤΕΦΙΟΡΕ.